Elsa Morante

Jan van der Haar en Gandolfo Cascio brengen in Salon Saffier een ode aan een eigenzinnig schrijfster, die wordt gezien als een van de meest betekenisvolle Italiaanse schrijvers van de twintigste eeuw.

Elsa Morante (1912-1985) - joods van geboorte – woonde bijna haar gehele leven in Rome. Zij bracht haar jeugd door in de volkswijk Testaccio en begon op jonge leeftijd verhalen en gedichten te schrijven. In 1941 debuteerde ze met de novellenbundel Il gioco segreto (Het geheime spel). In datzelfde jaar trouwde ze met de schrijver-cineast Alberto Moravia, die ze elf jaar eerder leerde kennen en met wie ze 21 jaar zou samenleven. Samen met haar joodse echtgenoot vluchtte ze aan het einde van de oorlog naar het zuidelijke platteland van Italië. Haar oorlogservaringen schreef Morante neer in de roman La Storia (De geschiedenis), later verfilmd. Een boek waarin ze de ideologieën van haar landgenoten tijdens de Tweede Wereldoorlog laakt, en dat bij verschijnen in 1974 heel wat stof deed opwaaien. Internationale faam was haar al ten deel gevallen door de roman Het eiland van Arturo waarmee ze in 1957 een van de belangrijkste literaire prijzen in Italië, de Premio Strega, won. Ook dit boek werd verfilmd. Ook haar eerste roman Menzonga e sortilegio (Leugen en toverij) uit 1948 werd bekroond (Premio Viareggio). Morante schreef ook veelvuldig voor kranten en tijdschriften en vertaalde het werk van de Nieuw-Zeelandse schrijfster Katherine Mansfield in het Italiaans.
In de zestiger jaren had ze contacten met de cineasten Pasolini, Visconti en Bertolucci en in 1968 verscheen haar boek Il mondo salvato dai ragazzini (De wereld gered door de kinderen), een combinatie van poëzie, dialogen en liedjes. Haar laatste roman Aracoeli (1982) – over de complexe relatie tussen moeder en kind – werd gelauwerd met de Franse literaire Prix Médicis étranger.
Haar werk is in vele talen vertaald. In Nederlandse vertaling verschenen Het eiland van het Arturo, De geschiedenis, De verzamelde verhalen en recent haar poëziebundel Alibi. Morantes oeuvre wordt gekenmerkt door een sprookjesachtige en magisch-geheimzinnige sfeer; het is rijk aan symbolen, poëtisch en getuigt van psychologisch inlevingsvermogen.

Jan van der Haar
studeerde Nederlands en Italiaans aan de Universiteit Utrecht en is sinds 1992 beëdigd vertaler Italiaans. Na jaren als docent aan diverse taleninstituten, o.a. in Utrecht, Amersfoort en Den Haag, gewerkt te hebben is hij reeds lang actief als literair vertaler Italiaans. Vertaalde werk van o.a. Monaldi & Sorti, Curzio Malaparte, Ammaniti, Sacchetti, Giorgio Bassani en De verzamelde verhalen en Alibi – de gedichten - van Elsa Morante. Met Robert Dorsman vertaalt hij incidenteel Zuid-Afrikaanse poëzie, met name die van Antjie Krog. Daarnaast schrijft hij zelf gedichten. Recent verscheen zijn eerste poëziebundel Vrolijk scheppen. Jan van der Haar is lid van de Vereniging van Letterkundigen en van P.E.N.-Centrum Nederland. Zie www.janvanderhaar.net.

Gandolfo Cascio
is opgegroeid in Sicilië en studeerde aan de universiteiten van Palermo en Amsterdam. Hij is docent-onderzoeker Italiaanse literatuur aan de Universiteit van Utrecht en houdt zich in het bijzonder bezig met de poëzie van de 16de en 20ste eeuw. Op dit moment doet hij promotieonderzoek naar de receptie van de gedichten van de kunstenaar-dichter Michelangelo. Ook dichters-vertalers zoals bv. Montale en Pavese hebben zijn belangstelling. Publiceert in verschillende tijdschriften en geeft bij universiteiten in binnen- en buitenland gastcolleges. Schrijft zelf ook poëzie. Van de onlangs verschenen bundel gedichten van Elsa Morante was hij de redacteur en schreef hij het nawoord. Zie zijn webpagina.